Aile, İletişim ve Etkileşim

Aile, toplumun en küçük sosyal birimidir. Toplum ailelerden oluşur, bu nedenle aile toplumun temelidir. Aile kurumunun en önemli niteliği sevgi odaklı ilişkiler dünyası olmasıdır. Bu nedenle aile, bireyleri sevgi ve şefkatle hayata hazırlayan bir okuldur.

Aile bireylerinin huzurlu ve mutlu bir ortamda iyi yetişmesi, toplum için büyük önem taşır. Çünkü ailenin huzur ve mutluluğu toplumun huzur ve mutluluğu anlamına gelmektedir.

Aile birliğinde aileyi oluşturan bireyler birbiriyle etkileşim içindedir. Bu durumu vücutta bulunan organların birbiriyle etkileşimine benzetebiliriz. Organların birindeki arıza, diğer organların ritmini, işleyişini ve fonksiyonelliğini olumsuz olarak etkiler. Aile bireylerinin içlerindeki olumsuz etkileşim ve iletişimlerindeki problemler, rollerdeki karmaşa, yetkilerin yersiz ve yanlış kullanılması, aile yapısı içerisindeki kuralları çiğnemek mevcut dengenin bozulmasına yol açar.

Kuralların çok aşırı katı ve çok aşırı esnek olmaması aileye güç katan önemli bir etkendir.

Aile üyeleri içinde yetki paylaşımı söz konusudur. Yetkiyi şu şekilde açıklayabiliriz; Aile içindeki bir kişinin bir başka davranışı değiştirme gücüne sahip olmasıdır.

Ailedeki bir diğer önemli konu da bireylerin duygu ve düşüncelerini rahat bir şekilde ifade etmeleridir.

Kuralları sert, sınırları kapalı ailelerde bireylerin duygu ve düşüncelerini ifade edememeleri ve herkesin iç dünyasında yaşadığı bir aile yapısında bireylerde değişik sıkıntılar oluşmaya başlar. Bu sıkıntılar arasında depresyon, endişe ve huzursuzluklar, düşmanlık duyguları, suçluluk hisleri gibi durumlara sıkça rastlanır.

Sınırları açık ve herkesin kendini rahatça ifade edebildiği ailelerde ise bunun tam tersi olarak, iyi niyet, karşılıklı anlayış ve işbirliği, ortak düşünceler, birbiri için fedakarlık, birbirine karşı samimiyet ve sevgi, geleceğe güven ile bakma durumlarına rastlanır.

Ailede iletişim bununla beraber etkileşim en önemli konudur. İki insan yan yana olduğunda konuşmasalar dahi sözsüz iletişim içindedirler. Yanlış iletişim ya da iletişimin yetersiz olduğu durumlarda aile içinde olumsuzluklar meydana gelir.

Ailedeki iletişimi engelleyen faktörleri ise;

• Aileyi ve kişileri ilgilendiren konular üzerine, yüzeysel konuşma
• Yapmacık ilgi gösterme
• Aşırı soru sorma, yersiz şüphe ve tereddütler
• Konuşma ve izah etme olmadan, karşı tarafın hareketlerini, düşüncelerini yorumlamaya çalışmak
• Geçmişte yaşanmış tatsız ve üzüntü veren olayların sık sık gündeme getirilmesi
• Sorulan soruları cevapsız bırakma
• Kişilere söz ile baskı kurmaya çalışma
• Abartılı bir şekilde onaylama ve reddetme
• Sık sık öneride bulunma ve kişisel düşünceleri kabule zorlama
• Suçlama, eleştirme, olumsuz değerlendirmeler yapma
• Emir verme, tehdit etme
• Samimiyetten uzak kalma, yalan söyleme
• Alay etme, küçük düşürmeye çalışma, fikirlere değer vermeme
• Olayların olumsuz yönlerini çıkarmaya çalışma
• Fedakarlığı hep karşı taraftan bekleme gibi davranışlar ve düşünceler aile yapısında olumsuz etkileşime yol açmaktadır. Karşı tarafın kendini yetersiz, değersiz ve güvende olmadığını hissettirir. Bu durum aileyi sağlıksız ve bütünlüğü olmayan bir hale getirir.

Ailedeki iletişimin güçlü olması, karşıdakinin yerine kendimizi koyarak empati yapılmasından geçer. Eğer problemleri iki tarafın da gözünden değerlendirip ortak bir sonuca varırsak iletişim daha da güçlenir.   

    Diğdem Kural Keskin

Aile Danışmanı & Çocuk Terapisti

            keskindigdem@hotmail.com